O kleju króliczym, kredzie szampańskiej i Piśmie Świętym, czyli opowieść Teresy Berendt-Klechamer o tym, jak pisze się współczesne ikony

Artystka tłumaczy, że ikona jest nośnikiem pewnych informacji teologicznych. Jest drogą życia i obcowaniem ze starą tradycją chrześcijańską. Posiada cechę łączącą, a nie dzielącą wschód i zachód Europy, Bizancjum i Rzym, religię katolicką i prawosławie. Wymaga modlitwy, cierpliwości, pokory, zaufania. Przypomina o tym, że istnieje inny świat – duchowy, wieczny, niepojęty.

Będąc w Rosji dowiedziałam się, że ikony nie mają kopii. Ikony się nie kopiuje, ale pisze na nowo

- podkreśla Teresa Berendt-Klechamer.

Praca nad każdą ikoną jest dla artystki ogromnym przeżyciem i przygodą.
- Piszę ikony, które w tajemniczy sposób poruszają mnie, ponieważ technologia tworzenia ikony w całości nasycona jest symboliką
- wyjaśnia Teresa Berendt-Klechamer

Z ikonami „na żywo” artystka zetknęła się po raz pierwszy podczas studenckich podróży na Krym, gdzie podziwiała je w cerkwiach Kijowa i Lwowa. - To wtedy zachwyciła mnie wschodnia ikonografia. Od tamtej pory minęło wiele lat, widziałam dużo pięknych ikon na wschodzie naszego kraju, na Bałkanach oraz w rosyjskich cerkwiach, soborach i monastyrach. Podziwiałam je, lecz nie sądziłam, że kiedyś sama będę je pisała... – mówi T. Berendt-Klechamer.

Prezentowane w Muzeum Regionalnym w Swiebodzinie ikony zostały napisane według tzw. kanonu ikonopisarskiego, czyli ściśle określonych reguł. Do ich wykonania artystka użyła techniki tempery jajecznej.

• Deska, na której malowana jest ikona, swoją symboliką odwołuje do drzewa krzyża („drzewa, na którym zawisło Zbawienie świata”).
• Deska pokryta została płótnem (odniesienie do chusty Weroniki, płótna Świętego Mandylionu). Na płótnie położonych jest 12 warstw gruntu (tzw. lewkasu) powstałego z kleju króliczego i kredy szampańskiej (12 warstw – teologiczne odniesienie do liczby Apostołów).

Na wyszlifowany grunt nanoszę kontury postaci, które następnie graweruję

– opowiada artystka. - Symbolizuje to Prawo wyryte na kamiennych tablicach, które Bóg dał swemu Narodowi Wybranemu. W Piśmie Świętym Bóg mówi: „Ja nie zapomnę o tobie. Oto wyryłem cię na obu dłoniach” (Iz 49,15-16).

Tło ikon oraz nimby (aureole) pokryte są płatkami stopów metali nieżelaznych (szlagmetal, szlagaluminium, szlagmiedź).
Ikona zasadniczo nie ma światłocienia, blask postaci „bije od wewnątrz”, jest obrazem świętości. Zaś złoto w ikonie uważane jest za światło, gdyż postać święta cała zanurzona jest w bożej światłości.

- Pisanie ikon jest teraz moim życiem, cieszę się, że robię to, co niegdyś było moim marzeniem. Właśnie rozpoczęłam nowy etap w moim życiu i spełniam swoje marzenia – mówi Teresa Berendt-Klechamer.

Autorka wystawy niedawno odwiedziła petersburski Ermitaż i Galerię Trietiakowską w Moskwie. - Widziałam najwspanialsze dzieła, które do tej pory znałam tylko z reprodukcji – zachwyca się T. Berendt-Klechamer. - Święta Trójca Rublowa – najbardziej rozpoznawalna ikona zrobiła na mnie ogromne wrażenie – dodaje.

Artystka jest pod ogromnym wrażeniem współczesnych ikon, przede wszystkim tych stworzonych przez Jerzego Nowosielskiego oraz L. Yatskiv - uznaną za jedną z najzdolniejszych artystek, przedstawicielkę lwowskiej szkoły malarstwa ikon.

Każda napisana ikona daje mi dużo radości. Uwielbiam to robić, zapominam o całym, dzisiejszym, zagonionym świecie. Jednocześnie uczę się cierpliwości i pokory

– przyznaje artystka i zaprasza do świata swoich ikon.

Absolwentka Państwowej Wyższej Szkoły Sztuk Plastycznych (obecnie Uniwersytet Artystyczny) w Poznaniu. Dyplom z wyróżnieniem uzyskała na wydziale wychowania plastycznego. Uprawia malarstwo sztalugowe, malarstwo na jedwabiu oraz tkaninę artystyczną, prowadzi warsztaty artystyczne. Ikonopisaniem zajmuje się od kilku lat, a warsztat ikonopisarski doskonaliła pod kierunkiem Aleksandry Michalskiej na Uniwersytecie Artystycznym w Poznaniu.
Brała udział w wielu wystawach indywidualnych i zbiorowych. Laureatka licznych naród, m.in.: 1994, 2012 – nagrody Kuratora Oświaty, 1995 – nagroda II stopnia Ministra Edukacji Narodowej, 1997 – nagroda Burmistrza Świebodzina, 1998 – Medal Komisji Edukacji Narodowej, 2003 – nominacja do tytułu „Nauczyciel Roku” w Warszawie, 2004, 2009, 2016 – nagrody Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego.

Aplikacja jest bezpłatna i nie wymaga logowania.