Podsumowanie Kadencji Samorządów

Jak wydawać pieniądze nie mając ich…

W mojej ocenie, upływająca właśnie kadencja 2018 – 2024, była jedną z lepszych w historii samorządu terytorialnego. Oczywiście jest to moja subiektywna ocena z poziomu tylko dwóch kadencji, jednak podobnie minioną kadencję oceniają „samorządowe dinozaury”, którzy gminami zarządzali od prawie 30 lat.

Pomimo wielu przeciwności, w tym COVID-19, który najpierw poddał nas - samorządowców największej próbie, potem wojna na Ukrainie i będąca efektem poprzednich galopująca inflacja. Mimo wszystkich utrudnień twierdzę jednak, że była to najbardziej owocna kadencja. Wymienione wcześniej przeciwności to czynniki zewnętrzne, na które zazwyczaj nie mamy większego wpływu, po prostu są. Możemy jedynie łagodzić ich skutki i to zazwyczaj w sposób wskazany z góry.

Ale wracając na łono Gminy Szczaniec, jest to gmina niewielka pod względem mieszkańców, bo liczy około 3,7 tys. osób. Populacja notuje raczej tendencje zniżkowe. Pod względem obszaru również niewielka. Powierzchnia 112,9 km2 plasuje gminę wśród obszarowo raczej małych. Dochody podatkowe gminy (wskaźnik G) niestety też plasują nas od lat w końcu tabeli. Żartobliwie powtarzam, że pod względem wskaźnika G, wśród 82 lubuskich gmin awansowaliśmy ostatnio na 10 miejsce, ale od końca. Wskaźnik ten przydaje nam się jedynie przy wnioskowaniu o unijne środki pomocowe.

Ale dość narzekań. Teraz o osiągnięciach, sukcesach, pozytywnych stronach, ale też o naszych planach na kolejna kadencję.

Na wstępie o współpracy z Radą Gminy Szczaniec. Mogę powiedzieć z całą odpowiedzialnością, że w ostatniej kadencji była po prostu wzorcowa. Oczywiście zdarzały się różnice zdań, ale zawsze poparte merytoryczną dyskusją i argumentami adwersarzy. Nie bez znaczenia, w kierowaniu pracami Rady i prowadzeniu obrad, była postawa Przewodniczącego Rady, który swoją życiową mądrością, opanowaniem, wysoką kulturą osobistą i umiejętnym prowadzeniem obrad często łagodził budzące się konflikty. Wprowadzony przez Przewodniczącego styl kierowania pracami Rady, gdzie wszystkie stanowiska były starannie wypracowywane na Komisji Wspólnej Rady Gminy Szczaniec, powodował w efekcie sprawny przebieg Sesji Rady. Niektórzy radni mieli mu nawet za złe taki sposób prowadzenia obrad, gdyż na wizji, podczas transmisji sesji, radni rzadko mieli okazję zabierać głos, a sąsiedzi – wyborcy, wręcz ich upominali: „siedzisz tam i nic nie mówisz”. A o czym tu wielce dyskutować, jak wszystko zostało uzgodnione na Komisji Wspólnej?

Przywołać tu również muszę niechlubną historię współpracy z Radą w pierwszej mojej kadencji. Wówczas nie przemawiały żadne argumenty, nie było rzeczowej dyskusji a głosowania były ustalane nie na sali obrad, ale w kuluarach podczas przerw w sesji. Taki styl pracy odcisnął się znacząco na stanie mojego zdrowia. Dziś współpraca z Radą Gminy jest bardzo dobra, więc i stan mojego zdrowia wzorcowy, stąd również decyzja o kandydowaniu na kolejna kadencję.

Mówiąc o finansach Gminy, to w podsumowaniach wypada wspomnieć o wysokości budżetu, który zastałem w 2015 r. Opiewał na kwotę niespełna 13 mln zł, a na inwestycje wydatkowaliśmy zaledwie 2 149 000 zł.

Natomiast ubiegłoroczny budżet zamknęliśmy kwotą ponad 37,5 mln zł, tegoroczny zaś już oscyluje na poziomie 35 mln zł, a na inwestycje w tegorocznym budżecie zaplanowaliśmy już prawie 15 mln zł i z pewnością do końca roku znacznie tę kwotę przekroczymy z tytułu wprowadzanych kolejnych zadań, na które otrzymujemy pomoc z Unii Europejskiej oraz ze środków krajowych. Gmina się rozwija, co bardzo dobrze obrazuje Ranking Gmin Wiejskich, prowadzony przez miesięcznik samorządowy „Wspólnota”, który systematyzuje gminy w Polsce pod względem dochodów budżetowych w przeliczeniu na głowę mieszkańca (per capita). W 2022 r. awansowaliśmy na 177 miejsce wśród ponad 1500 gmin wiejskich w Polsce. W ciągu niespełna dekady awansowaliśmy więc o ponad 900 miejsc! Trzeba też powiedzieć, że dzisiaj zadłużenie budżetu to zaledwie 9,9% (w 2014 r. – 15,5%), a wolne środki w budżecie, to nie bagatela, bo aż 6 145 838 zł (w 2014 r. – 1 875 530 zł) oraz nadwyżka z lat ubiegłych w kwocie 1 042 018,96 zł. Na kontach i lokatach mieliśmy na koniec ub. roku 7 mln zł (na koniec 2014 r – 2 195 762 zł).

Znaczną część posiadanych środków umieszczamy na korzystnych, krótkoterminowych lokatach w banku, a z pozyskanych odsetek spłacamy zaciągnięte wcześniej kredyty i pożyczki. Gromadzone na lokatach środki niebawem zostaną uruchomione z uwagi na realizację kolejnych inwestycji, które zaplanowaliśmy na ten rok. Po prostu, dzięki maestrii Skarbnika, pomimo skromnych dochodów własnych - jest czym gospodarować!

Inwestycje, to gwarant rozwoju gminy. Każdy włodarz lubi się chwalić inwestycjami, ale i mieszkańcy głównie na ich podstawie oceniają wójta czy burmistrza. Oceniają po zmieniającej się rzeczywistości, po dostępie do infrastruktury, po tym, po jakich drogach się poruszają, choć nie na wszystkie drogi w gminie wójt ma wpływ, nawet mimo swoich usilnych starań. Inwestycje pochłaniają olbrzymie środki finansowe, w większości pozyskiwane ze źródeł zewnętrznych i wymagają zawsze wkładu własnego. Środki własne, jakie mamy do dyspozycji w naszej gminie są niewielkie, o czym już wcześniej wspomniałem. Dlatego stawiamy głównie na środki zewnętrzne z różnych źródeł: od krajowych po unijne. W ostatnim czasie nasza sprawność w pozyskiwaniu środków z zewnątrz zamknęła się na poziomie ok. 90%! Wkład własny to mniej niż 10%, a mówiąc wprost: do jednej swojej złotówki, którą wydamy na inwestycje w bieżącym roku, już pozyskaliśmy 9 złotówek ze środków zewnętrznych! I tu kłania się zaangażowanie oraz wybitna, oparta na wieloletnim doświadczeniu w samorządzie, wiedza Sekretarza Gminy oraz pracowitość zespołu, którym kieruje, oraz osób współpracujących. Obsadzenie kompetentnymi osobami kluczowych stanowisk w Urzędzie Gminy, zawsze przekłada się na świetne wyniki. Wypada tu wspomnieć o właściwie dobranych dyrektorach jednostek organizacyjnych oraz instytucji kultury oraz o personelu, którym zarządzają. Wszędzie tam nastąpił w ostatnich latach znaczący progres, efekty którego widać gołym okiem. Współpracę ze wszystkimi wymienionymi osobami wysoce sobie cenię, gdyż ich zaangażowanie bezpośrednio przekłada się na ogólny obraz Gminy.

Oceniając inwestycje w tej mijającej oraz w poprzedniej kadencji, można by przywoływać te największe, te najbardziej oczekiwane przez mieszkańców, lub te, które po prostu są najbliższe sercu. Takim zadaniem, jeszcze w kadencji 2014 - 2018, była zapewne gruntowna przebudowa instytucji kultury, ze zmianą struktury własności i sposobu zarzadzania. Zmiany okupione protestami społecznymi, są dzisiaj doceniane nawet przez największych ówczesnych oponentów. Oko cieszą gruntownie wyremontowane i nowocześnie wyposażone budynki, zasilane w energię z bezemisyjnych i bezobsługowych źródeł. Są to obiekty, w których odbywa się wiele ciekawych zajęć, a jednocześnie mieszkańcy mogą z nich korzystać bez ograniczeń na potrzeby prywatnych, organizowanych przez siebie imprez okolicznościowych. Wciąż rozbudowywana oferta kulturalna niebawem trafi również do Smardzewa, do miejscowości najbardziej oddalonej od stolicy gminy.

W mijającej kadencji na wyróżnienie zasługuje również wiele gruntownie wyremontowanych dróg gminnych, a zwłaszcza te przejęte od Powiatu Świebodzińskiego, czyli zazwyczaj te, które raczej nie miały szans na inwestycje ze strony Powiatu. Wyróżnić trzeba rozwiązania komunikacyjne na ulicach Szkolnej, Reja, Asnyka, czy Zamkowej w Szczańcu, przejęte drogi w Wolimirzycach, Kiełczu, Smardzewie, Nowym Karczu czy wyremontowaną w ub. roku drogę do Ojerzyc (również przez samą miejscowość, z odcinkami powiatowymi w kierunku Jezior i Kupienina). Dzisiaj możemy się również pochwalić ścieżkami rowerowymi od Myszęcina przez Szczaniec, Ojerzyce do Kupienina. Tu trzeba również dodać, że to właśnie nasza gmina, jako inicjator stworzenia wcześniej opracowanej koncepcji i lider realizowanego w ostatnich latach projektu, miała również swój duży udział w doprowadzeniu ścieżki rowerowej do samego Świebodzina. Na to zadanie przekazaliśmy Gminie Świebodzin kwotę 4,8 mln zł otrzymaną dzięki doskonałej współpracy z Departamentem Regionalnego Programu Operacyjnego Lubuskie 2020 oraz jej dyrektorem, panem Markiem Kamińskim.

Na dzień dzisiejszy posiadamy również pełną dokumentację z wymaganymi pozwoleniami, na budowę ścieżek rowerowych ze Szczańca przez Opalewo do Smardzewa oraz z Opalewa do Kiełcza. Pierwszym z tych odcinków, że Smardzewa do Opalewa zamierzamy pojechać jeszcze w tym roku. Z inwestycji bliskich sercu muszę przywołać Emilkowo, czyli Klub Malucha i Klub Seniora. Z pustostanu po posterunku Milicji Obywatelskiej, powstał wyjątkowy obiekt przystosowany do potrzeb tych najmłodszych i tych nieco starszych. Pewną ciekawostką jest, że przebudowa i wyposażenie tego obiektu finansowane było aż z pięciu (sic!) projektów złożonych przez nas o środki unijne i rządowe.

Jeszcze w tym roku, gruntownie przebudujemy odcinki dróg powiatowych w Szczańcu. Ulica Herbowa i Jana Kochanowskiego otrzymają nawierzchnię z nową podbudową oraz z chodnikami i odwodnieniem. W ramach tego samego projektu wszystkie odcinki drogowe położone w terenie zabudowanym Wolimirzyc otrzymają nową nawierzchnię. Przetarg w sprawie wyłonienia wykonawcy zostanie ogłoszony już w marcu, zakończenie robót przewidujemy jeszcze w tym roku.

Mieszkańcy również wnikliwie oceniają sposób zrządzania gminą, organizację gminnych jednostek, rozwiązywania konfliktów, załatwiania spraw mieszkańców. Przywołam tu, bo zapewne wielu już nie pamięta, sprawę przyłączenie przedszkola Smardzewie i utworzenia przy miejscowej szkole oddziału przedszkolnego. W efekcie tej decyzji powstała dobrze wyposażona i sprawnie zarządzana przez Dyrektora Szkoły jednostka opieki nad dziećmi. Kolejna decyzja, to pozbycie się rozdrobnionych etatów w jednostkach organizacyjnych, poprzez skupienie całości spraw kadrowych i finansowych w centrum usług wspólnych prowadzonym przez Urząd. Również przeorganizowanie i rozszerzenie działalności pomocy społecznej (OPS) o prowadzenie Klubu Malucha i Klubu Seniora oraz spraw związanych z wszelką pomocą udzielaną mieszkańcom w Centrum Usług Społecznych - jednym z nielicznych w naszym województwie. Dużo by mówić o inwestycjach w kulturę, zapewne by ich nie było na taką skalę, gdyby nie połącznie instytucji kultury, czyli Szczanieckiego Ośrodka Kultury oraz naszej biblioteki w jeden organizm, czyli Centrum Kultury i Biblioteki, z notarialnym przekazaniem nowej instytucji majątku wartego dzisiaj 5,5 mln zł! Kolejne przekazanie majątku i zadań z tym związanych miało miejsce we wrześniu 2023 r., gdyż w obiektach świetlicy wiejskiej w Smardzewie powstanie w tym roku nowoczesna biblioteka za ponad 1,6 mln zł. Przywołać należy również sprawne zarzadzanie infrastrukturą komunalną przez Urząd, pomimo jej ciągłej rozbudowy (drogi, kanalizacja, wodociągi, nowa oczyszczalnia, gospodarka odpadami, a w tym od dawna oczekiwany przez mieszkańców PSZOK).

Sprawne zarzadzanie to przede wszystkim ludzie, pracownicy Urzędu, gminnych jednostek oraz instytucji. Ludzie kompetentni, pracowici, oddani temu co robią i po ludzku uczynni. Jako ich szef, staram się oceniać ich sprawiedliwie i obiektywnie, oraz doceniać (na ile to jest możliwe) ich stałe zaangażowanie w realizowanych każdego dnia obowiązkach.

Taką załogę udało się stworzyć w ciągu ostatnich lat na rzecz rozwoju gminy i poprawy warunków życia jej mieszkańców.

Wójt Gminy Szczaniec
Krzysztof Neryng